จิตวิทยาการเทรดมีอะไรบ้าง

1.การจัดการอารมณ์หลัก (Core Emotional Management)

อารมณ์หลัก 3 อย่างนี้เป็นตัวขับเคลื่อนที่ทำให้นักเทรดส่วนใหญ่ออกนอกแผนและขาดทุน:

• ความกลัว (Fear): มักทำให้เกิดการตัดสินใจที่ผิดพลาด เช่น:
  • กลัวขาดทุน (Fear of Loss / Loss Aversion): ไม่กล้า ตัดขาดทุน (Stop Loss) เพราะทนเห็นเงินที่เสียไปไม่ได้ จึงถือ позиции ที่ขาดทุนไว้จนใหญ่โตเกินกว่าจะรับมือได้
  • กลัวพลาดโอกาส (FOMO – Fear of Missing Out): กลัวที่จะตกรถ จึงเข้าซื้อตามราคาทันทีที่เห็นราคาพุ่งแรง โดยไม่ได้รอสัญญาณหรือเงื่อนไขตามแผนที่วางไว้
• ความโลภ (Greed): ความต้องการกำไรที่มากเกินไป มักทำให้เกิดการตัดสินใจที่ผิดพลาด เช่น:
  • ถือครองกำไรนานเกินไป: ไม่กล้า ปิดทำกำไร (Take Profit) ตามแผน เพราะหวังว่าจะได้กำไรเพิ่มอีก สุดท้ายราคาย้อนกลับมาจนกลายเป็นขาดทุนหรือได้กำไรน้อยลง
  • การเพิ่มความเสี่ยงมากเกินควร: ใช้ขนาด Position ที่ใหญ่เกินไป (Over-leveraging) เพื่อหวังผลตอบแทนสูงในเวลาอันสั้น
• ความหวัง (Hope) และ ความเสียใจ (Regret):
  • Hope: การหวังว่าราคาที่ขาดทุนจะกลับขึ้นมา ทั้งที่ควรตัดขาดทุนไปแล้ว ทำให้ขาดทุนหนักกว่าเดิม
  • Regret: ความเสียใจที่เข้าซื้อช้าไปหรือขายเร็วไป ทำให้ในการเทรดครั้งต่อไปมักจะพยายาม “แก้ตัว” ด้วยการทำสิ่งที่เสี่ยงขึ้น

2.อคติทางความคิดที่พบบ่อย (Common Cognitive Biases)

อคติเหล่านี้เป็นข้อผิดพลาดในการคิดของมนุษย์ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการตัดสินใจเทรด:

• การตามทุนคืน (Chasing Losses / Trying to Break Even Effect): หลังจากขาดทุนครั้งใหญ่ จะพยายามเทรดซ้ำๆ หรือเพิ่มขนาด Position เพื่อเอาเงินที่เสียไปคืนทันที (นำไปสู่การขาดทุนที่หนักกว่าเดิม ดังที่กล่าวไปแล้ว)
• ความมั่นใจเกินเหตุ (Overconfidence Bias): เชื่อมั่นในความสามารถของตนเองสูงเกินไป โดยเฉพาะหลังจากชนะติดต่อกัน ทำให้ละเลยการวิเคราะห์และไม่ใส่ใจการบริหารความเสี่ยง
• อคติในการยืนยัน (Confirmation Bias): เลือกที่จะรับฟังหรือค้นหาเฉพาะข้อมูลที่สนับสนุนมุมมองการเทรดของตนเองเท่านั้น (เช่น ถ้าซื้อหุ้นไปแล้ว ก็จะฟังแต่ข่าวดีที่สนับสนุนการขึ้นของหุ้นนั้น)
• อคติของการยึดติด (Anchoring Bias): ยึดติดกับราคาอ้างอิงที่ไม่เกี่ยวข้อง เช่น ยึดติดกับ “ราคาสูงสุดเดิม” ของสินทรัพย์ แล้วเชื่อว่ามันต้องกลับไปถึงราคานั้นอีก

3.วินัยและการปฏิบัติ (Discipline and Execution)

จิตวิทยาที่แข็งแกร่งต้องถูกแปลงไปสู่การปฏิบัติที่เป็นระบบ:

• การมีวินัย (Discipline): ความสามารถในการ ปฏิบัติตามแผนการเทรด (Trading Plan) ที่กำหนดไว้ล่วงหน้าอย่างเคร่งครัด แม้ว่าอารมณ์จะบอกให้ทำตรงกันข้าม
• การบริหารความเสี่ยง (Risk Management): การยอมรับว่าการขาดทุนเป็นส่วนหนึ่งของเกม และกำหนด ขนาด Position (Position Sizing) และ จุดตัดขาดทุน (Stop Loss) อย่างสมเหตุสมผลก่อนเข้าเทรดทุกครั้ง
• ความสม่ำเสมอ (Consistency): การเทรดในรูปแบบเดิมซ้ำๆ และการบันทึกผลการเทรดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อสร้างข้อมูลทางสถิติที่น่าเชื่อถือ แทนที่จะเปลี่ยนกลยุทธ์ตามอารมณ์หรือตลาดที่ผันผวน
• การรู้จักหยุดพัก (Knowing When to Step Away): ความสามารถในการหยุดเทรดเมื่อเริ่มรู้สึกว่าอารมณ์อยู่เหนือเหตุผล หรือเมื่อตลาดมีความผันผวนสูงเกินกว่าที่จะเทรดตามแผนได้

สำหรับจิตวิทยาการเทรดยังสามารถนำไปปรับใช้กับการเล่นเกมคาสิโนได้ด้วยนะครับ ไม่ว่าจะเป็น บาคาร่า หวยไว ทุกอย่างที่ต้องใช้การเดินเงิน และความน่าจะเป็น